Leki przeciwhistaminowe – artykuł medyczny

Leki antyhistaminowe, nowe wyzwania Antyhistamines –new challenge Histamina jest aminą biogenną biorącą udział w lokalnej odpowiedzi immunologicznej, fizjologicznej regulacji błon śluzowych a także działa jako transmiter w centralnym układzie nerwowym.Znajduje się ona w wszystkich komórkach ciała. Nowe dane wskazują że bieże ona także udział w chemotaksji krwinek białych.

Leki antyhistaminowe mogą pomóc w zapobieganiu i leczeniu objawów alergii i pospolitego przeziębienia. Mogą być także użyte w leczeniu lęku i bezsenności.

U ssaków histamina jest także zlokalizowana w centralnym układzie nerwowym/CUN/. Występuje ona tam w komórkach tucznych i neuronach, które wykorzystują ją jako klasyczny neurotransmiter. Histaminergiczne neurony skupione są głównie w jądrze guzkowo-suteczkowatym podwzgórza. Pełnią tam one wiele zarówno centralnych jak i obwodowych funkcji. Regulują one między innymi percepcję bólu, uczenie i pamięć, pragnienie, wydatkowanie energii, regulację centralnych i obwodowych układów naczyniowo sercowych i oddechowych. Struktura systemu histaminergicznego w CUN jest podobna do innych amin biogennych /noradrenalina,serotonina/. Posiada ona zbite neuronalne jądro z którego biegną włókna w wszystkich kierunkach . Histaminergiczny system reaguje z innymi układami i neuropeptydami prowadząc do:

Modulacji uwalniania acetylocholiny.Działanie to wynika z wpływu na jądra podstawy mózgu. Z jąder tych wychodzą włókna cholinergiczne zapoatrujące mózg. Miejscowa aplikacja histaminy do tych jąder redukuje napięcie cholinergiczne działając poprzez receptor H3. Wywołuje to trudnośći w uczeniu się i zapamiętaniu
Modulacja pamięci emocjonalnej poprzez wpływ na podstawno- boczne amygdala
Modulacja snu i czuwania. Leki antyhistaminowe Dzielimy ja na leki 1 generacji i nowsze 2 generacji Do lekow 1 generacji zaliczamy: Antazolina,chlorfenyramina,cinnarizyna,klemastyna, dimetydyna, hydroxyzyna, ketotifen.

Do leków 2 generacji zaliczamy: cetyryzyna levokabastyna,mizolastyna, fexofenadyna,loratadyna,bilastyna,rupatadyna ,dezloratadyna i levocetyryzyna. Istnieje także podział na leki 3 generacji do której zaliczamy metabolity lekow zarówno 1 jak i 2 generacji. Do tej grupy zaliczamy: dezloratadyna, cetyryzyna, levocetyryzyna, fexofenadyna W budowie chemicznej leków antyhistaminowych udaje się doszukac cząsteczki histaminy. Są one odwracalnymi i konkurencyjnymi blokerami receptora H1. Nie wpływają one na receptor H2. Leki przeciwhistaminowe 1 generacji nie są selektywne.Działają one także na receptory cholinergiczne, alfa adrenergiczne i serotoninergiczne.Ta cecha sprawia ze mają one działanie uspokajające przeciwwymiotne i niektóre z nich działają miejscowo znieczulająco. Leki tej grupy łatwo przenikają do ośrodkowego układu nerwowego wywołując senność oraz zahamowanie odruchów. Działają one korzystnie w zwalczaniu miejscowych objawów alergicznych występujących w skórze/pokrzywki przewlekłe,obrzęki i świąd. Natomiast w zmianach alergicznych z strony błon sluzowych takich jak alergiczne nieżyty nosa i zatok przynosowych ,eozynofilowe zapalenie przełyku i astma oskrzelowa nie działają lub działją słabo. W latach osiemdzieśątych ubiegłego wieku zostały wprowadzone do terapi selektywne blokery receptorów H1. Są to leki 2 generacji .Nie działają one blokująco na receptory cholinergiczne i inne receptory centralnego i obwodowego układu nerwowego. Antazolina/Lek 1 generacji/ Cynaryzyna /Lek 2 generacji/ Histamina Cetyryzyna/2 generacja/ Przeciwzapalne działanie leków antyhistaminowych drugiej generacji. Cetyryzyna Badano wpływ cetyryzyny na ilość i funkcję eozynofili. W obecności interleukiny 5 /IL-5/cetyryzyna w dawce 100 milimol/litr wywoluje znaczący spadek ilości eozynofili. Efekt ten nie był obserwowany w dawce mniejszej . Jednak stężenie to jest duzo większe niż te uzyskane badaniach klinicznych u ludzi. Inne badania wykazały że już w dawce terapeutycznej tz 0.1 mg/mil cetryzyna hamuje napływ eozynofili do miejsca reakcji alergicznej. Ebastyna/ Cerebastyna/. W badaniach In vitro wykazano że ebastyna i jej metabolit cerebastyna blokuje uwalnianie indukowanych przez anty IgE eikosanoidów /prostaglandyna ,PGD2/ i leukotrienów /LTC4 i LTD4/. Ebastyna hamuje uwalnianie tych mediatorów w 30% przy koncentracjach uzyskanych w terapi u ludzi/2.57-9,6 milmol/litr .Wpływ cerebastyny na to uwalnianie był mniej wyrażny Loratadyna Loratadyna znacząco hamowała indukowaną przez PAF chemotaksję eozynofili w koncentracjach równoważnych do stężeń uzyskanych przy doustnym podaniu dawek 20mg lub 40 mg. Natomiast nie zauważono jej wpływu na indukowaną przez PAF uwalnianie ECP. W innych badaniach wykazano że loratadyna i desloratadyna w stężeniu 10milimol/litr znacząco hamuje ekspresję cząsteczki adhezyjnej ICAM-1 oraz HLA-DR na komórkach nabłonka nosa In vitro Przeciwzapalne działanie leków antyhistaminowych III generacji Fexofenadyna Jest ona liderem leków antyhistaminowych II /III generacji.Badano wpływ tego leku na następujące mechanizmy procesu zapalnego 1.in vitro indukowane przez eozynofile zmiany w przepuszczalności nabłonka nosa oraz uwalnianie cytokin w przebiegu pyłkowic.2. Nadwrażliwość oskrzeli /AHR/ w przebiegu transferu komórek T u zwierząt . 3 synteza nowo-generowanych oraz preformowanych mediatorów w bazofilach i k.tucznych. 4.expresję cząsteczek adhezyjnych/ICAM-1/ In vitro na ludzkich komórkach nabłonkowych i fibroblastach. 5. Aktywność eozynofili In vitro. Badano też oporność elektryczną NHEC/ human nasal epithelial cells/ przed i po inkubacji z fexofenadyną.W doświadczeniu NHEC było inkubowane z eozynofilami. Uzyskiwano w ten sposób redukcję odporności elektrycznej komórek. Fexofenadyna znosiła ten efekt redukcji. Podobnie też fexofenadyna znacząco zmniejszała uwalnianie całego szeregu mediatorów wtym RANTES,IL-8, GM-CSF oraz surowiczej/rozpuszczalnej ICAM-1 Deesloratadyna Desloratadyna jest nastepną przedstawicielką antyhistaminików II/ III generacji. W wielu badaniach wykazała ona znaczący wpływ przeciwzapalny In vitro.Wpływ ten jest widoczny zarówno w dawkach terapeutycznych jak i ponadterapeutycznych.W stężeniach od 100 milimol/litr do 10 pikomol/litr hamuje ona zarówno mediowany przez IgE jak nie IgE zależną generację IL-4 i IL-13 w granulocytach i komórkach tucznych.W tych stężeniach hamuje ona wydzielanie takich cytokin prozapalnych jak IL-6 i IL-8. Istnieje duża zależność hamowania uwalniania mediatorów z Komorek tucznych i bazofili od stężenia dezloratadyny. Latrepiridine/ Dimebolin/ Silne centralne i przeciwzapalne działanie leków antyhistaminowych jest szczególnie widoczne w przypadku latrepiridyny/Dimebolin/. Jest to lek stosowany w terapi chorób alergicznych od 1983 roku. Następowe badaniach w krajach zachodnich jak i Rosji wykazały ze ma on także wyrażny neuroprotekcyjny i nootropowy efekt. Ta mała cząsteczka podana doustnie hamuje śmierć komórek mózgowych w przedklinicznych stanach choroby Alzheimera i Huntingtona. Dimebolin działa poprzez wiele mechanizmów. Blokuje on neurotoksyczne działanie beta amyloidu oraz hamuje on kanały wapniowe. Dimebolin Bilastyna Jest to nowy lek przeciwhistaminowy zupełnie niepodobny do już istniejących antyhistaminików.Skutecznie tłumi on objawy wywołane pobudzeniem receptorw H1 . Bilastyna szczególnie korzystnie działa w leczeniu przewlekłych pokrzywek. W tej jednostce chorobowej może być ona stosowana w dawkach 4 x większych od dawek tz rejestracyjnych. Bilastyna Rupatadyna Oprócz silnego działania antyhistaminowego wykazujen hamujący wpływ na czynnik aktywujący płytki/PAF/. Podlega metabolizmowi wątrobowemu dlatego tez należy uważnie monitorować przebieg leczenia jeżeli stosuje się jednocześnie leki metabolizowane przez P-450/ketokonazol, antybiotyki makrolidowe. Wszystkie leki antyhistaminowe wpływając na receptory H działają klinicznie w podobny sposób.Sedacja która jest obserwowana w czasie leczenia lekami I generacji może być wykorzystana jeżeli chcemy uzyskać efekt nasenny lub przeciw świądowy.Efekt przeciwhistaminowy występuje szybko już po kilkudziesięciu minutach. Ustępują objawy zależne od histaminy takie jak wydzielina wodnista z nosa,napadowe kichanie, świąd błon śluzowych górnych dróg oddechowych i spojówek. W nowoczesnych lekach przeciwhistaminowych efekt terapeutyczny utrzymuje się przez 24 godziny. Dobra odpowiedz na dany antyhistaminik swiadczy że u podłoża choroby wystepuje mechanizm histaminergiczny.Dotyczy to wszystkich alergicznych nieżytów górnych dróg oddechowych i większośći ostrych pokrzywek.Leki te natomiast nie działają w atopowym zapaleniu skóry, przewlekłych zapaleniach zatok przynosowych i polipach nosa. Dawkowanie rozpoczynamy od podania 1x na dobę dawki rejestracyjnej leku. Zwykle nie jest ona wystarczająca.Należy podnosić dawkę tak długo aż uzyskujemy pełne ustąpienie objawów. Nierzadko są to dawki 3 lub 4 x wieksze od dawek rejestracyjnych. Brak poprawy przy tych dawkach świadczy o tym że histamina nie jest odpowiedzialna za objawy chorobowe.Dawka usuwająca objawy chorobowe jest jednocześnie dowką podtrzymującą.Leki 2 generacji możemy podawać miesiącami a nawet latami.

autor: Prof. Edward Zawisza – alergolog – Poradnia Chorób Zapalnych i Alergologicznych Szpital Bielański, Wydział Nauki o Zdrowiu WUM

Napisz do autora: expert@alsos.pl

Tags: alergia, leki przeciwhistaminowe